کوسه گلین در قشقایی ها

در سال‌هایی که آسمان بی‌مهری می‌کند و باران کم می‌بارد،  زیرا اقتصاد مردم ایل تحت تاثیر باران و شرایط جغرافیایی است.

وقتی باران نبارد مراتع سرسبز نمی‌شود و گوسفندان آذوقه‌ای برای مصرف ندارند واقتصاد خانواده‌های ایل که براساس دامداری است تحت تاثیر این شرایط قرار گرفته وگاه خانواده‌هایی پیدا می‌شود که حتی نان خوردن هم نداشته باشنددر این سال‌ها بزرگ و کوچک پیر و جوان از مرد و زن گرفته دعا می‌کنند که باران ببارو چرکی و تیرگی را بشوید. مردم ایل از سال بی‌باران با عنوان قره(سیاه) یادی‌ کنند.

 یکی از آیین‌هایی که از دیربار در ایران باستان برای درخواست باران انجام می‌شد وجنبه نمایشی داشت «کوسه گلین» بوده است. قشقایی‌ها در طوایف مختلف درفصل زمستان و در سال‌هایی که باران نباریده بود کسی را به عنوان «کوسه گلین»انتخاب می‌کردند. بر دوش کوسه گلین نمد انداخته و با لباس‌های گوناگون او را تزئینمی‌کردند و به وسیله پشم برایش ریش گذاشته و با آرد صورت و سرش را سپیدمی‌کردند و این‌گونه کوسه گلین گریم می‌شد.

دو شاخ بز یا قوچ بر سر او قرار می‌دادند، آنگاه همگی دور و بر او را گرفته و با داد وفریاد به هر یک از چادرها می‌رفتند. کوسه گلین هم خود غرق در شور بالا و پایینمی‌پرید و فریاد می‌زد: کوسه گلینم، شاخ زرینم، بارون آوردم شیرینی می‌خوام…

لحن کوسه گلین و اطرافیانش لحنی طنز آلود و مضحک بوده و هیچ گاه لحنی جدی واجرایی جدی از این حرکت نمایشی دیده نشده است. افراد دور و بر کوسه گلین هماین شعر را می‌خوانند:

کوسا گلین نه ایستر تاری دان یاقوش ایستر

کوسه گلین چه می‌خواهد از خدا بارون می‌خواهد

آللاه یاقوش وئریدی نذرم قبول اولایدی

کاش خدا باران می‌داد و نذرم قبول می‌شد

یاق یاقوشیم سئیل گله یاق تا یتیم لر دویا

ببار باران تا سیل بیاید، ببار تا یتیم‌ها سیر شوند

یاق فقیرینگ آرپاسی نا یاق قوجانینگ لتته سی نا

ببار بر جوزار فقیران، ببار بر جالیز پیرمردها

تاری ایشی حسابدیر کوسه خواسی سئیلابدیر

کار خدا حساب و کتاب است، خواست کوسه سیلاب است.

(مردم اُبا (مجموعه خانواده‌های ایل است که با همدیگر کوچ می‌کنند و در ارتباطن ازدیدن کوسه گلین و اطرافیانشان خوشحال می‌شدند و مقداری آرد، برنج، خرما وتحفه‌هایی از این دست به او می‌دادند.

با آرد خمیر درست کرده، ریگی در آن انداخته و نان مخصوصی به نام "تاپو" درستمی‌کردند. کوسه گلین نان را تکه تکه کرده به اطرافیان می‌داد که بخورند. ریگ زیردندان هرکدام از آنها می‌رفت به دستور کوسه کتکش می‌زدند.

موقعی که کوسه گلین بر چادرهای اُبا(خانه) می‌رسید یکی از افراد چادر کاسه‌ای از آب پرکرده و بر سر او می‌ریخت. دادن تحفه به کوسه گلین اجباری بوده و چنانچه کسی بهاو چیزی نمی‌داد، به دستور کوسه گلین آتشدان آن چادر خاموش می‌شد و داستانخساست او را در دیگر خانه‌ها نقل می‌کردند.

این رسم مورد علاقه قشقایی‌ها بوده و در بیشتر طوایف به امید آنکه ابری باران‌زا ، آسمان را فراگیرد اجرا میشده است.

                                                                                                                              توسط آقای جمشیدی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: